Εμπνευσμένο από:
Chasing Daylight - Scott Buckley
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ερώτηση στον ανθρώπινο νου από αυτήν: «Υπάρχει Δημιουργός;» Και η ίδια η ερώτηση υποδηλώνει ήδη μια τάση προς την απάντηση. Διότι μόνο ένας νους που έχει τη δυνατότητα να συλλαμβάνει την έννοια της αρχής, του λόγου, του σκοπού και της αιωνιότητας, θα μπορούσε να ερωτήσει για το θεμέλιο της ύπαρξης. Κι αυτή η δυνατότητα δεν είναι αυτονόητη. Είναι ίχνος, δηλαδή σημάδι μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο ότι η προέλευση του νου του δεν είναι άλογη, αλλά λογική. Το ότι ο άνθρωπος μπορεί να θέτει ερωτήματα για τον Δημιουργό σημαίνει πως κάτι μέσα του τον θυμάται, τον αναζητά, και τον αντανακλά.
Η ύπαρξη του νόμου της αιτίας και της συνέπειας υποδηλώνει ότι κάθε τι που ξεκινά να υπάρχει έχει έναν λόγο ύπαρξης. Το σύμπαν ξεκίνησε, άρα έχει αίτιο. Αυτό το αίτιο δεν μπορεί να είναι εντός του σύμπαντος. Πρέπει να είναι πέρα από τον χρόνο, την ύλη και τον χωροχρόνο, άχρονο, άυλο, προσωπικό.
Εδώ εισέρχεται η αρχή της επάρκειας του Λάιμπνιτς, σύμφωνα με την οποία τίποτα δεν υπάρχει χωρίς επαρκή λόγο, χωρίς δηλαδή μία αιτία ικανή να εξηγήσει την ύπαρξή του. Η ύπαρξη του κόσμου απαιτεί έναν τέτοιο λόγο και η πιο απλή, συνεκτική και επαρκής εξήγηση δεν βρίσκεται εντός του ίδιου του κόσμου, αλλά πέρα από αυτόν, σε έναν Δημιουργό.
Μαρτυρία για τον Δημιουργό είναι επίσης η τάξη και η πολυπλοκότητα της φύσης. Από το επίπεδο του DNA μέχρι την κοσμική γεωμετρία των γαλαξιών, η φύση εμφανίζει όχι απλώς δομή αλλά και κατευθυντικότητα. Οι νόμοι της φυσικής, οι μαθηματικές σταθερές, η λεγόμενη λεπτή ρύθμιση του σύμπαντος για να επιτρέψει ζωή, δεν εξηγούνται ικανοποιητικά με τυχαία γεγονότα ή πολλαπλά σύμπαντα. Αντιθέτως, η πιο απλή εξήγηση είναι ότι υπάρχει Νους πίσω από τη λογική του κόσμου.
Η ύπαρξη της ηθικής συνείδησης στον άνθρωπο αποτελεί επίσης μαρτυρία για τον Δημιουργό. Δεν μιλάμε για κοινωνικούς κανόνες ή εξελικτικά ωφέλιμες συμπεριφορές, αλλά για την εσωτερική, έμφυτη γνώση του καλού και του κακού, του δίκαιου και του άδικου. Ο άνθρωπος δεν απλώς ακολουθεί νόμους, αλλά αισθάνεται μέσα του ένα πρέπει που δεν εξηγείται βιολογικά. Ο Καντ μιλούσε για τον έναστρο ουρανό από πάνω μου και τον ηθικό νόμο εντός μου ως τις δύο απτές αποδείξεις της θεϊκής πραγματικότητας.
Ο ανθρώπινος νους και η αυτοσυνείδηση είναι ακόμη ένα σημείο αναφοράς. Ο άνθρωπος όχι μόνο γνωρίζει, αλλά γνωρίζει ότι γνωρίζει. Μπορεί να αναστοχάζεται την ίδια του την ύπαρξη, να ερωτά για την αλήθεια, να στοχάζεται την αιωνιότητα, να αναζητά το απόλυτο. Τίποτε στη βιολογική εξέλιξη δεν εξηγεί επαρκώς γιατί ο άνθρωπος έχει πνευματικές ανάγκες, αναζητά την τέχνη, το νόημα, τον Θεό. Αν είμαστε προϊόν τυχαίων υλικών διεργασιών, από πού προέρχεται αυτός ο πόθος για το αιώνιο;
Η ανθρώπινη εμπειρία του ιερού, παρούσα σε όλες τις κουλτούρες, από την αυγή της ιστορίας, μαρτυρεί ότι η αίσθηση του Θεού δεν είναι κοινωνικό κατασκεύασμα αλλά στοιχείο της ανθρώπινης φύσης. Η προσευχή, η θυσία, ο ναός, ο μύθος, η αποκάλυψη, είναι παγκόσμια φαινόμενα που δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο ως πολιτισμικά υπολείμματα. Οι άνθρωποι ένιωθαν και νιώθουν ακόμα ότι δεν είναι μόνοι.
Η ιστορική αποκάλυψη είναι επίσης κεντρική. Ο Θεός, αν είναι Πρόσωπο, δεν θα έμενε αμέτοχος. Και μέσα στην ανθρώπινη ιστορία εμφανίζονται μαρτυρίες θεοφανειών, αποκαλύψεων, λόγων που άλλαξαν τον κόσμο. Η ενανθρώπιση του Λόγου στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, με τη ζωή Του, τον λόγο Του, τη σταύρωση και την Ανάσταση, αποτελεί το κέντρο αυτής της μαρτυρίας. Δεν πρόκειται για έναν ηθικό διδάσκαλο ή φιλόσοφο, αλλά για Εκείνον που είπε «Εγώ ειμί το φως του κόσμου» και «ο βλέπων εμέ, βλέπει τον Πατέρα». Η μαρτυρία των πρώτων Χριστιανών, η δύναμη της μεταμόρφωσης που προκαλεί το Ευαγγέλιο σε εκατομμύρια ψυχές, η γέννηση της Εκκλησίας μέσα από μαρτύριο και όχι εξουσία, είναι στοιχεία που δεν εξηγούνται επαρκώς παρά μόνο εάν όντως συνέβη το γεγονός που μαρτυρούν.
Ο Θεός δεν είναι θεωρία, είναι σχέση. Όποιος Τον αναζητήσει με ειλικρίνεια και καρδιά ταπεινή, Τον βρίσκει, όχι ως έννοια αλλά ως παρουσία. Άνθρωποι όλων των εποχών, όλων των φυλών, όλων των μορφωτικών επιπέδων έχουν νιώσει αυτήν την Ζωντανή Πραγματικότητα να τους μεταμορφώνει. Αυτή η εμπειρία δεν μπορεί να παραχθεί τεχνητά, ούτε να εξηγηθεί ψυχολογικά. Είναι η μαρτυρία που δίνει νόημα στο Είναι και ειρήνη στην ψυχή.
Όπως είπε ο Βίκτωρ Ουγκώ, «ο άνθρωπος είναι ένα άπειρο που πονά». Και μόνο αν υπάρχει Κάποιος πίσω από το άπειρο, τότε αυτός ο πόνος βρίσκει ελπίδα. Ή όπως έγραφε ο Πλωτίνος, «το ένα είναι υπεράνω παντός Είναι, αλλά όλα τείνουν προς αυτό». Και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μάς λέει, «είναι μεγάλη υπόθεση το να γνωρίζει κανείς τον Θεό, όμως το να Τον αγαπά είναι ακόμη μεγαλύτερο».
Δεν υπάρχει μια και μόνη απόδειξη. Υπάρχει πλήθος φωνών, που όλες μαζί σχηματίζουν ένα άγιο ψίθυρο. Δεν είσαι μόνος. Κάποιος σε θέλησε. Κάποιος σε αγαπά. Υπάρχει Δημιουργός.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
Leibniz, G. W. (1714). Monadologie (στα γερμανικά ή αγγλικά: Monadology)
Kant, I. (1788). Κριτική του Πρακτικού Λόγου (Kritik der praktischen Vernunft)
Πλωτίνος, Εννεάδες (Plotinus, The Enneads, αγγλική μετάφραση του Stephen MacKenna)
Augustinus, Confessiones (ελληνική μετάφραση: Εξομολογήσεις)
Romano Guardini, The End of the Modern World
Νικόλαος Καβάσιλας, Περί της εν Χριστώ Ζωής
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, Περί Διαφόρων Αποριών
Joseph Ratzinger (Benedict XVI), Introduction to Christianity
